VAZDUH U BEOGRADU JE ZAGAĐEN!

Uticaj na zdravlje stanovništva

Kvalitet vazduha je odličan, bez rizika po zdravlje stanovništva.

Preporuke za ponašanje stanovništva

Nema ograničenja u boravku na otvorenom, štaviše u cilju održavanja i unapređenja zdravih stilova života, u ovim uslovima se preporučuje što duži boravak na otvorenom uz fizičke aktivnosti, u skladu sa zdravstvenim stanjem pojedinaca (šetnja, vežbanje na otvorenom, vožnja bicikla i sl.). Ove aktivnosti na otvorenom treba obavljati na što je moguće većoj udaljenosti od vidljivih izvora zagađenja vazduha (saobraćajnice, kućna ložišta i sl.) Ova preporuka se odnosi na celokupnu populaciju, uključujući i osetljive grupe u populaciji.

Uticaj na zdravlje stanovništva

Kvalitet vazduha je dobar i boravak na otvorenom ne predstavlja nikakav rizik za većinu populacije. Izuzetak je mali broj izrazito osetljivih osoba u populaciji, kod kojih se mogu javiti blage do umerene zdravstvene tegobe (npr. znaci iritacije disajnih organa, kašalj, bol u grlu) i pri nižim koncentracijama zagađujućih materija u odnosu na koncentracije na koje reaguje najveći deo populacije.

Preporuke za ponašanje stanovništva

- Preporuka za izrazito osetljive osobe: Pratiti eventualnu pojavu simptoma, kao što su: kašalj ili otežano disanje. Ukoliko se jave, razmotriti mogućnost skraćenja i smanjenje intenziteta napornih aktivnosti** u spoljašnjoj sredini.
- Preporuka za ostale u populaciji: bez ograničenja tokom boravka na otvorenom.

**Naporne aktivnosti: aktivnosti koje su praćene ubrzanim i dubokim disanjem.

Uticaj na zdravlje stanovništva

Kod osetljivih grupa* u populaciji se mogu javiti određene zdravstvene tegobe (najčešće pogošanje već postojećeg oboljenja), ali se ne očekuju efekti na zdravlje zdravih osoba.

*Osetljive grupe su sledeće: stari, deca, osobe sa oboljenjima srca i pluća.

Preporuke za ponašanje stanovništva

Preporuka za osetljive grupe: Može se boraviti napolju, ali pratiti eventualnu pojavu simptoma kao što su kašalj, otežano disanje, a dodatno i pojavu lupanja srca i neuobičajenog osećaja umora kod osoba sa oboljenjima srca. Ukoliko se jave ovi simptomi, skratiti dužinu i smanjiti intenzitet napornih aktivnosti** u spoljašnjoj sredini, a ako se simptomi zadrže i nakon preduzimanja ovih mera, obratiti se svom lekaru.

**Naporne aktivnosti: aktivnosti koje su praćene ubrzanim i dubokim disanjem.

Uticaj na zdravlje stanovništva

Zdravstvene tegobe se mogu javiti u celoj populaciji, s tim što se kod osetljivih grupa* mogu javiti ozbiljnije zdravstvene tegobe nego u populaciji zdravih osoba.

*Osetljive grupe su sledeće: stari, deca, osobe sa oboljenjima srca i pluća.

Preporuke za ponašanje stanovništva

- Preporuka za osetljive grupe: Izbegavati naporne aktivnosti** u spoljašnjoj sredini. Preusmeriti obavljanje aktivnosti u zatvorenom prostoru dok se ne poboljša kvalitet vazduha.
- Preporuka za ostale u populaciji: Skratiti dužinu i smanjiti intenzitet napornih aktivnosti**. Praviti češće pauze u svim aktivnostima u spoljašnjoj sredini.

**Naporne aktivnosti: aktivnosti u spoljnoj sredini koje su praćene ubrzanim i dubokim disanjem.

Uticaj na zdravlje stanovništva

Ozbiljne zdravstvene tegobe se mogu očekivati i kod zdravih osoba i u osetljivim grupama* populacije.

*Osetljive grupe su sledeće: stari, deca, osobe sa oboljenjima srca i pluća.

Preporuke za ponašanje stanovništva

- Preporuka za celokupnu populaciju: Izbegavati sve fizičke aktivnosti u spoljašnjoj sredini, skratiti boravak na otvorenom, preusmeriti obavljanje uobičajenih aktivnosti u zatvoreni prostor dok se ne poboljša kvalitet vazduha.

Vrednost UV indeksa 1- 2 označava malu opasnost po zdravlje ljudi prilikom izlaganja sunčevim ultraljubičastim (UV) zracima.

Preporuke za ponašanje stanovništva

Preporučuje se poštovanje sledećih pravila ponašanja prilikom boravka na otvorenom:
• Nosite zaštitne naočare kada je sunčano
• Ukoliko ste skloni da vam koža „lako i brzo izgori“, zaštitite što veću površinu odećom, i kremom za sunčanje sa zaštitnim faktorom SPF 30+,
• Obratite pažnju na svetle površine, kao što su pesak ivoda, koje reflektuju UV zrake, odnosno sa čijih površina se odbijaju UV zraci i time povećavaju izloženost.

Vrednost UV indeksa 3-5 predstavlja umeren rizik po zdravlje prilikom nezaštićenog izlaganja sunčevom zračenju.

Preporuke za ponašanje stanovništva

U ovom slučaju, neophodno je poštovati sledeća pravila ponašanja:
• Boravite u hladu u periodu oko sredine dana kada je sunce najjače.
• Prilikom boravka na otvorenom, nosite odeću koja prekriva što veću površinu tela, a koja je po sastavu pamučna ili od drugih prirodnih materijala. Ovakvi prirodni materijali olakšavaju isparavanje znoja, koji predstavlja najvažniji mehanizam termoregulacije pri visokim spoljnim temperaturama. Naime, ljudski organizam se oslobađa najvećeg dela toplotne energije isparavanjem znoja, te se adekvatnim oblačenjem sprečava pregrevanje, odnosno toplotni udar, koji predstavlja jednu od najvećih opasnosti u periodima visokih spoljnih temperatura.
• Takođe, nosite šešir širokog oboda, čime štitite kožu lica i oči, a dodatna zaštita za oči su i naočare sa staklima koja blokiraju UV zrake.
• Na kožu, a naročito na kožu otkrivenih delova tela, nanosite u debljem sloju kreme za sunčanje sa zaštitnim faktorom SPF 30+ na svaka 2 sata, čak i tokom oblačnih perioda
• Obratite pažnju na svetle površine, kao što su pesak i voda, koje reflektuju UV zrake, odnosno sa čijih površina se odbijaju UV zraci i time povećavaju izloženost.

Vrednost UV indeksa 6-7 predstavlja visok rizik po zdravlje usled nezaštićenog izlaganja sunčevom zračenju. Neophodno je primeniti mere za zaštitu kože i očiju od oštećenja.

Preporuke za ponašanje stanovništva

Neophodno je primeniti mere za zaštitu kože i očiju od oštećenja.
U ovom slučaju, neophodno je poštovati sledeća pravila ponašanja:
• Smanjiti direktno izlaganje suncu u periodu između 10 i 16h.
• Ukoliko ste na otvorenom, boravite u hladovini, nosite odeću od prirodnih materijala koja pokriva što veću površinu tela, šešir širokog oboda i naočare sa staklima koja blokiraju UV zračenje.
• Na kožu, a naročito na kožu otkrivenih delova tela, nanosite u debljem sloju kreme za sunčanje sa zaštitnim faktorom SPF 30+ na svaka 2 sata, čak i tokom oblačnih perioda
• Obratite pažnju na svetle površine, kao što su pesak i voda, koje reflektuju UV zrake, odnosno sa čijih površina se odbijaju UV zraci i time povećavaju izloženost.

Vrednost UV indeksa 8-10 predstavlja veoma visok rizik po zdravlje usled nezaštićenog izlaganja suncu.

Preporuke za ponašanje stanovništva

Neophodno je primeniti i dodatne mere zaštite u odnosu na već navedene, jer oštećenja kože i očiju mogu nastati veoma brzo i biti veoma ozbiljna.
U ovom slučaju, neophodno je poštovati sledeća pravila ponašanja:
• Minimalno direktno izlaganje suncu u periodu između 10 i 16h.
• Ukoliko ste na otvorenom, boravite u hladovini, nosite odeću od prirodnih materijala koja pokriva što veću površinu tela, šešir širokog oboda i naočare sa staklima koja blokiraju UV zračenje.
• Na kožu, a naročito na kožu otkrivenih delova tela, nanosite u debljem sloju kreme za sunčanje sa zaštitnim faktorom SPF 30+ na svaka 2 sata, čak i tokom oblačnih perioda
• Obratite pažnju na svetle površine, kao što su pesak i voda, koje reflektuju UV zrake, odnosno sa čijih površina se odbijaju UV zraci i time povećavaju izloženost.

Vrednost UV indeksa od 11 i više predstavlja ekstremno veliki rizik po zdravlje usled nezaštićenog izlaganja suncu.

Preporuke za ponašanje stanovništva

Neohodno je preduzeti sve raspoložive mere zaštite, naročito kože i očiju, jer oštećenja mogu nastati za nekoliko minuta i biti veoma ozbiljna.
U ovom slučaju, neophodno je poštovati sledeća pravila ponašanja:
• Koliko god je moguće, potpuno izbegavati direktno izlaganje suncu u periodu između 10 i 16h.
• Ukoliko ste na otvorenom, boravite u hladovini, nosite odeću od prirodnih materijala koja pokriva što veću površinu tela, šešir širokog oboda i naočare sa staklima koja blokiraju UV zračenje.
• Na kožu, a naročito na kožu otkrivenih delova tela, nanosite u debljem sloju kreme za sunčanje sa zaštitnim faktorom SPF 30+ na svaka 2 sata, čak i tokom oblačnih perioda
• Obratite pažnju na svetle površine, kao što su pesak i voda, koje reflektuju UV zrake, odnosno sa čijih površina se odbijaju UV zraci i time povećavaju izloženost.

Ocena kvaliteta vazduha sa ciljem informisanja građana o kvalitetu vazduha i izdavanja preporuka za ponašanje opšte populacije i osetljivih grupa vrši se na osnovu podataka dobijenih sa automatskih mernih stanica kojima upravlja Gradski zavod za javno zdravlje, Beograd.
Ocena kvaliteta vazduha se vrši na svakih sat vremena, na osnovu podataka dobijenih merenjem masenih koncentracija zagađujućih materija u prethodnom satu.
Za ocenu kvaliteta vazduha koriste se kriterijumi propisani CAQI indeksom kvaliteta vazduha razvijenim u od strane EUROPEAN UNION, European Regional Development Fund, Regional Initiative Project.